Chociaż dość rzadko sięgamy po niego w ogrodach, coraz częściej jest doceniany zarówno przez amatorów jak i zawodowców. Żeleźniak – ta wysoka, ekspansywna bylina reprezentowana jest przez około 100 gatunków! Kilka z nich to cenione rośliny ozdobne.
Żeleźniaki idealnie komponują się w ogrodach o rustykalnym lub naturalistycznym charakterze. Wyróżniają się piętrowymi kwiatostanami. Są to rośliny miododajne.
Żeleźniaki wyglądają atrakcyjnie zarówno w lecie jak i na jesień. Gdy górna część rośliny zasycha po kwitnieniu, pionowe łodygi ozdobione brązowymi okółkami mieszków nasiennych stanowią ozdobę ogrodu przez długi czas. Z tego względu najlepiej, gdy rośliny te należy ścinamy tuż nad ziemią dopiero wiosną.
Ścięte żeleźniaki włożone do wazonu mogą stanowić ciekawą ozdobę salonu lub ganku.
Żeleźniaki są wytrzymałe i niezbyt wymagające. Tolerują każdą glebę z wyjątkiem podmokłych i nieprzepuszczalnych. Lubią słońce oraz półcień. Są roślinami mrozoodpornymi, jednak w przypadku wyjątkowo ostrych zim warto okrywać, zwłaszcza młode rośliny.
W Polsce bez większych problemów można uprawiać:
- żeleźniak bulwiasty (Phlomis tuberosa) – bylina dorastająca do 1,5 metra wysokości, kwitnie na fioletowo od czerwca do września;
- żeleźniak Russela (Phlomis russeliana) – niższy od bulwiastego, dorasta do 80 cm, zakwita na żółto;
- najrzadziej spotykany w Polsce: żeleźniak włoski (Phylomis italica) – najlepiej czuje się na suchych, słonecznych rabatach, kwitnie na różowo, a kwiaty osadzone są tuż nad parą wąskich owłosionych liści;
- żeleźniak krzewiasty (Phylomis fruticosa) – dorasta do 2 metrów wysokości, może rosnąć w Polsce, jednak wymaga okrycia zimą, kwitnie na żółto.
Należy pamiętać, że ta urocza roślina najlepiej wygląda, gdy rośnie w grupie, wśród innych roślin. Dobrze czuje się (oraz wygląda) przy dziewannie, perowskii, bodziszkach, kocimiętce.
